Nadat eerder deze week het provinciebestuur van Brabant werd teruggefloten door de rechter m.b.t. piekbelasters is nu de provincie Friesland aan beurt. De Rechtbank Noord-Nederland veegt de vloer aan met besluiten van provincie Friesland om niet op te treden tegen Friese PAS-melders, een politieke erfenis van voormalig provinciebestuurder Wiersma. Rechtbank Noord-Nederland vernietigde weigeringsbesluiten handhaving van 8 Friese PAS-melders van het Friese provinciebestuur op een fors aantal gronden. Zie ook hier.

Deze zaken waren aangespannen omdat het provinciebestuur weigerde handhavend op te treden tegen deze 8 bedrijven. De besluiten zijn nog tot stand gekomen in de periode dat Wiersma, de huidige minister van LVVN, in het provinciaal bestuur zat.

De 8 Friese bedrijven zijn illegaal in werking nadat de Raad van State in 2019 het Programma Aanpak Stikstof (PAS) afkeurde. Zij waren samen met ca. 2.000 andere bedrijven uitgebreid op basis van een PAS-melding, die waardeloos bleek te zijn.

Al sinds 2019 wordt veel gepraat over een oplossing, maar zonder resultaat. Onder verantwoordelijkheid van voormalig Friese provinciebestuurder Wiersma is een rapport opgesteld waarin wordt gesteld dat stikstofdeposities onder de 1 mol /ha/jaar geen probleem geven. Met dit 1 mol-rapport probeerde provinciebestuurder Wiersma de rechter te overtuigen dat handhaving van PAS-melders voorlopig niet nodig zou zijn. De rechter heeft dit rapport afgekeurd en de weigeringsbesluiten vernietigd.

Het provinciebestuur zal nu nieuwe besluiten moeten nemen op de verzoeken om handhaving. Ook als minister probeert Wiersma opnieuw met een recent onderzoeksrapport landelijk een grenswaarde van 1 mol/ha/jaar in te voeren. Maar ook dat rapport is controversieel.

Deze besluiten zijn bij de rechter verdedigd onder verantwoordelijkheid van voormalig provinciebestuurder Wiersma, nu minister van LVVN. Sluiten van de bedrijven is niet nodig als er goede oplossingen worden gevonden. Maar Wiersma wil niet begrijpen dat eerst het stikstofprobleem zal moeten worden opgelost, pas dan komt wellicht ook een oplossing voor de PAS-melders in beeld. Zij heeft de provincie Friesland achtergelaten met een nare politieke erfenis.

De PAS-melders zijn nu al de derde golf van illegale veebedrijven in Nederland. In de eerste golf ging het ook om duizenden illegale bedrijfsuitbreidingen die met de toenmalige Interimwet Ammoniak en Veehouderij uit 1994 werden gelegaliseerd. De tweede golf was tussen 2009 en 2015, toen onder de toenmalige Natuurbeschermingswet een vergunningplicht gold. De oplossing voor deze zogeheten 'interimuitbreiders' werd gezocht in het PAS, maar het PAS sneuvelde vervolgens bij de bestuursrechter in mei 2019.

Milieu-organisaties zijn bereid om mee te werken aan een oplossing voor de PAS-melders, maar dan alleen als onderdeel van een totaaloplossing van het stikstofprobleem.